نفت خام مایعی غلیظ و افروختنی بهرنگ قهوهای سیر یا سبز تیره یا سیاه است که در لایههای بالایی بخشهایی از پوسته کره زمین یافت میشود. نفت شامل آمیزه پیچیدهای از هیدروکربنهایی گوناگون است .با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری در اواسط قرن نوزدهم و تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی، جهش حیرتآوری بوجود آمد. بطوری که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد .بیشتر دانشمندان منشأ تشکیل نفت را گیاهان و موجودات آلی موجود در اقیانوسهای اولیه میدانند .باقیمانده جانوران و گیاهانی که میلیونها سال قبل در محیط دریا زندگی میکردهاند، طی میلیونها سال توسط لپههای گل و رسوبات مدفون شدهاند و تحت فشار و دمای بالا، نبود اکسیژن و مدت زمان طولانی تبدیل به نفت گردیده و در صورت وجود این شرایط همراه با سنگ مخزن مناسب، نفت بهمقدار زیاد در حوضچه نفتی جمع میگردد .
نفت خام حالت روغنی دارد و به شکلهای جامد (قیرهای نفتی) و مایع دیده میشود. برخی اوقات به تمام اشکال نفت هیدروکربن نیز گفته میشود. اگر نفت در محلی جمع گردد به آن محل «حوضچه نفتی» میگویند. از مجموع چندین حوضچه نفتی، یک «میدان نفتی» حاصل میشود. بهسنگ متخلخل دربرگیرنده نفت، «سنگ مخزن» میگویند.
قیر مادهای است سیاه رنگ و خمیری شکل که در عایق کاری رطوبت و ساخت آسفالت کاربرد دارد. قیر انواع گوناگونی دارد که هر یک از انواع آن، دارای کاربرد خاصی است. قیر, از مشتقات نفت است.در واقع , مادهای هیدروکربنی است به رنگ سیاه تا قهوهای تیره که در سولفید کربن وتتراکلرید کربن کاملاً حل میشود. قیر دردمای محیط، جامد است. اما با افزایش دما، به حالت خمیری درمیآید و پس از آن مایع میشود. کاربرد مهم قیر به علت وجود دو خاصیت مهم این ماده است؛ نفوذناپذیری در برابر آب و چسبندگی آن . قیر معمولاً از تقطیر نفت خام به دست میآید. چنین قیری قیر نفتی یا قیر تقطیری نامیده میشود.
اقسام قیر مصرفی
قیرهای راهسازی
کارهای عمرانی : راه ه ا، فرودگاه ها ، زمینهای ورزشی ، بنیاد های ساختمان ، عایق کاری ساختمان و …
زمینههای هیدرولیکی : کانال ها ، پل ها ، مخازن آب ، سد و…
آب بندی کردن بام ساختمانهای تازه ساخته شده
الکتریکی : نوارهای آسفالتی ، پرکردن اتصالات الکتریکی ، پوشش سیم ها ، عایق کاری و…
مصارف صنعتی: پوشش محافظ فلزات ، رنگ آمیزی ، درزبندی ، باطری سازی ، تایر سازی ، کفاشی ، پوشش لوله گاز زیر زمینی و …
کشاورزی: حفظ رطوبت ، زودرسی گیاه ، جلوگیری از سله و ایجاد جنگلهای مصنوعی ، فرسایش خاک و شن های روان و ….